اندیشه سلوک
بازخوانی تقریظ مرحوم علامه طباطبایی ره بر کتاب «المراقبات» اثر میرزا‌جواد آقای ملکی تبریزی
دریایی لبریز که در سنگ و پیمانه نگنجد
«المراقبات» اثر ارزشمند عالم عامل و عارف کامل مرحوم آیت‌الله حاج میرزا‌جواد ملکی تبریزی(ره) شامل یادآوری‌ها و ذکر مهم‌ترین اعمال و مراقبات ماه‌ها و روزهای سال و نکاتی درباره سیر و سلوک، تاریخ اسلام، آداب قرائت قرآن و دعا و اعمال و عبادات است که از ماه محرم آغاز شده و دربردارنده تمامی ماه‌ها و مناسبات سال است. آنچه در ادامه می‌خوانید تقریظی از مرحوم علامه طباطبایی(ره) بر این کتاب ارزشمند است که با توجه به جایگاه علمی و عرفانی حضرت علامه طباطبایی(ره) نشان‌دهنده عظمت کتاب المراقبات است:
خداوندا! پروردگارا! نام‌های نیک، برترین نشانه‌ها، بزرگی و نعمت‌ها فقط از آن توست. همانگونه که تو خود را ستودی تو را ستایش نموده و همانطور که خود را مدح نمودی تو را مدح می‌کنیم. بر بنده و رسولت محمّد و آل او صلّی‌الله علیه و آله و سلّم درود می‌فرستیم. پروردگارا! از تو می‌خواهیم دل‌های ما را پس از هدایت، گمراه ننموده و رحمت خود را نصیبمان‌سازی که فقط تو دارای بخشش فراوانی. چند سطری درباره کتاب اعمال سال تألیف پیشوای طایفه، حجت حق، آیت‌الله، مرحوم حاج میرزا جواد آقا ملکی‌تبریزی - قدس‌الله روحه - می‌نویسم نه با این هدف که این کتاب گرانسنگ یا مؤلف بزرگ آن را بستایم، زیرا این کتاب دریای لبریزی است که در سنگ و پیمانه نگنجد و مؤلف آن پیشوای والامقامی است که بلندای زیاد شخصیت او با هیچ مقیاسی قابل‌اندازه‌گیری نیست و ناتوانی، عذری موجه، و یأس از رسیدن به مقصد، برای استراحت کافی است، بلکه با هدف تذکر به برادران و دوستان و سروران صادق و با صفا. که «تذکر برای مؤمنین سودمند است.» برادرانم زندگی دنیا بازیچه‌ای بیش نبوده و زندگی حقیقی سرای آخرت است. انسان در زندگی پست دنیا وظیفه‌ای جز آماده شدن برای زندگی آخرت، پیمودن راه نزدیکی به خداوند، پیشه کردن بندگی و تواضع در مقابل خدا ندارد. حجابی بین او و پروردگارش نیست. و چاره‌ای جز ایستادن در پیشگاه خداوند نیست.
بنابراین انسان باید در جایگاه نیاز ایستاده و علامت بندگی را در خود آشکار نماید، به پروردگار عزت روی نموده و متوجه ساحت بزرگی و عظمت او شود و با نام‌ها و صفات نیکوی او و به‌وسیله دعا به او نزدیکی جوید، و با مراقبت در روزها و شب‌های مختلف و ماه‌ها و سال‌ها به او متوسل و خود را در مسیر وزش بادهای انس و نسیم‌های قدس او قرار دهد. چنان‌که فرمود(ص): در طول زندگانی شما نسیم‌هایی از رحمت‌های پروردگار می‌وزد، بهوش باشید به آن رو کنید و به آن پشت نکنید. به جان خودم سوگند، روش گذشتگان مقرب و روندگان راه بندگی، یعنی محمّد و آل پاک او و سایر پیامبران، راستگویان، شهدا و صالحین همین بوده است. و آنان چه همراهان خوبی هستند.
کتابی که پیش رو دارید از بهترین کتاب‌هایی است که در این زمینه نگارش یافته است. در این کتاب لطایفی که اهل ولایت خدا از آن مراقبت نموده و نکات ظریفی که در دل سرگشتگان محبت خدا خطور نموده و تمام مطالبی که مربیان درباره عبادت خدا فهمیده‌اند، وجود دارد. خداوند مرقد مؤلف بزرگ آن را نورانی، از باران‌های رحمت و بخشش خود بر آن سیراب و او را به پیامبر و آل پاک او ملحق نماید.
در همینه زمینه :
